Uçaklara Soldan Binilmesinin Altında Yatan Farklı Sebep

Uçakların kapısının neden solda olduğu konusunun altında tahmin edilmesi hayli güç bir neden yatıyor. Tabii ki soldan binme kuralının istisnaları (iki kişilik uçaklar, tekerlekli sandalyeyle binişler, özel gereksinimlere sahip yolcular…) da var lakin teknik uçaklarda kapılar solda konumlanıyor ve yolcuların binişi her zaman sol taraftan gerçekleştiriliyor.

Belki de bazılarınızın fark etmediği bu durumun sebebini iddia etmeye çalışınca “kesin çok teknik bir neden çıkacak” diye düşünebilirsiniz ancak şaşırtan ve geleneksel bir nedeni bulunuyor.

Havacılık, denizcilikten ilham alıyordu.

Uçaklara soldan binme sebebimiz, havacılığın ortaya yeni çıktığı vakitlere dayanıyor. Bu periyotta, denizcilik halihazırda vardı ve denizcilik tabirleri uçak terimlerine ilham kaynağı oluyordu.

Birkaç örnek verecek olursak:

• Kaptan
• Navigasyon (seyrüsefer)
• Galley (gemi mutfağı)
• Onboard (güvertede)

Gemilerdeki gelenek uçaklarda da uygulandı.

Bildiğimiz üzere, gemilerin iskelesi (solu) ve sancağı (sağı) bulunuyor. Eski vakitlerde, teknenin yahut geminin pruvasını istenilen rotaya sokmak hedefiyle sancak tarafında bir kürek kullanılıyordu. Sağda duran bu kürek, iskele ve tekne ortasında sıkışmasın diye girişler soldan yapılıyordu.

Tekne küreği art tarafa alındığında bile tıpkı alışkanlık devam ediyordu. Bu bir gelenek hâline gelmişti ve uçak dizayncıları da birebir tasarımı kullanmayı sürdürmüştü. Böylelikle uçakların kapıları günümüze kadar solda olmaya devam etmişti.

Yolcu biniş köprüleri, solda konumlanmış uçak kapılarını kalıcı hâle getirdi.

1959 yılında, yolcu biniş köprüleri faaliyete geçtiğinde, uçaklara soldan biniş artık kalıcı hâle gelmişti. Bu köprülerin, geleneğin devam ettirilerek soldaki kapılara nazaran tasarlanmasıyla, uçuşla ilgili tüm talimatlar da buna nazaran hayata geçti.  

Böylece, kabin memurlarının uçağa valizleri yüklemesi ve uçağın yakıtını yükleyen grubun sağ kısımda çalışması artık mecburiyetti. Hâlâ ikram, kargo ve yakıt işleri uçağın sağ tarafında gerçekleşirken yolcular uçağa soldan biniyor.

Ufak bir gelenekten, yüz yıl boyunca devam eden kurala…

Kısacası 100 yıl öncesinde küçücük bir küreğin sağ tarafta bulunması, günümüzde bir kural üzere uygulanan uçağa sol taraftan binme talimatının sebebi olmuş ve yıllardır bu halde devam ediyor. Muhtemelen, ne kadar vakit geçerse geçsin bu türlü de devam edecek…