Uçaklarda Pervaneler Öndeyken Gemilerde Neden Geridedir?

Pervanelerin pozisyonları, aracın en güzel performansını verebilmesi için son derece değerlidir. Bu yüzden uçak ve gemilerdeki pervanelerin pozisyonları farklılık göstermektedir.

Uçaklarda burunda yahut kanatlarda bulunan pervaneler, gemilerde ise genelde art kısımda yer alır. Bunun nedenini daha güzel anlayabilmek için sırasıyla araçların özelliklerini ve içinde bulundukları şartları değerlenmek gerekir.

Suyu itmek mi, yoksa çekmek mi?

Suyun yoğunluğu havaya nazaran 800 kat daha fazladır. Bu nedenle suyu çekmek yerine suyu ileriye gerçek itmek daha kolaydır.

Deniz araçlarının yük merkezi hayli kıymetlidir.

Deniz araçlarında pervaneler, bir şaft aracılığıyla direkt motorlara bağlanır ve motorlar çok ağırdır. Bir teknenin önüne ağır şeyler koymak istemezsiniz, zira o vakit dalgaların içine girdiğinizde tekne dalgaların üzerinden yükselmek yerine onların altına girer.

Temel olarak bir teknenin ön tarafının sivri ve şekillendirilmiş olmasının nedeni budur. Dalgaları aşağı ve yanlara yönlendirirken, art kısım ekseriyetle düzdür.

Pervaneyi dümenin önüne koyarsak ne olur?

Son devirlerde bilhassa yolcu gemilerinin ön yahut öne yakın tarafında da pervane bulunmaktadır. Ama bu pervaneler gemi seyri için değil 360 derece dönebilme kabiliyeti nedeniyle büsbütün iskeleye yanaşma da harekete yardımcı olması içindir.

Çünkü pervaneyi dümenin çabucak önüne koyarsanız motor çalışırken dümenle pervane akıntısını yönlendirerek manevra kabiliyeti kazanırsınız.

Pervanenin önde olmasının riskleri yok değil.

Pervaneyi yahut dümeni öne koyduğunuzda denizde hiç fark edemeyeceginiz bir şeye çarpıp hasar görebilir ve ana tahrik sistemi ziyan göreceğinden büsbütün devre dışı kalabilirsiniz.

Denizaltılar için durum biraz farklı. Bir denizaltı için en büyük sorun su altında pervane gürültüsü nedeniyle fark edilmesidir. Bunu önleyecek en kıymetli ögelerden biri dizaynı nedeniyle denizaltı pervanesinin geride bulunmasıdır.

Gelelim uçaklara. Havayı itmek mi, yoksa çekmek mi?

Uçaklarda ise durum tam tersi. Hava yoğunluğunun suya nazaran daha az olması nedeniyle pervanenin havayı itmesi değil çekmesi gerekir.

Pervanenin pozisyonu, uçakların denetim kabiliyetini arttırıyor.

Uçak pervaneleri, yapıları gereği artlarında yüksek bir hava akımı üretirler. Bu havanın direkt kanadın ve denetim yüzeylerinin üzerine yönlendirilmesi ile pilota, bilhassa düşük süratlerde uçağı daha fazla denetim etme kabiliyeti sağlar. 

Uçaklar gemiler üzere yalnızca öne, sağa, sola değil; yukarı ve aşağıya da daha süratli halde hareket etmek zorundadır. Bunun yanında ön tarafta bulunan pervane üzerinden çekilen hava motorun çalışma esnasındaki ısınma sorununa da bir tahlil olacaktır.

Pervaneli uçakların periyodu yavaş yavaş kapanıyor.

Fakat günümüzde süratle gelişen teknoloji ile uçaklarda türbin teknolojisi; verimli kullanım ve güvenlik üzere nedenlerle pervaneli uçakların yerini almıştır.

Artık önden pervaneli uçaklar galiba bizler için nostalji yahut hobi amaçlı oyuncaklar olarak kalacaktır.