Uçakların Bu Prosedürle Kalkış Yapabilmesi Mümkün mü?

İlk bakışta “Mümkün olmasa gerek” diye düşünmenize neden olan fakat sorguladıkça “Acaba!” dedirten bir fikir.

Biz de mevzuyu bir bilene sorduk ve Mühendis Fatih İnal bize bu niyetin gerçekte mümkün olup olamayacağını herkesin anlayacağı bir lisanla anlattı.

Bir yolcu uçağının altına konveyör bandı(taşıma bandı/koşu bandı) koyarsak ve motorlara tam gaz verirsek bu uçağın havalanmasını sağlayabilir miyiz?

Bunun karşılığını anlayabilmek için kimi temel kavramlara değinmemiz gerekiyor.

Bir uçağa tesir eden 4 temel kuvvet vardır: yük, thrust, drag, weight.

• Weight(Ağırlık): Dünya’nın kütleçekiminden kaynaklı, her vakit yere dik olan ve uçağı aşağı çeken kuvvettir. 
• Thrust(İtki): Uçağın, motorları sayesinde ön tarafından aldığı havayı hızlandırarak geriye hakikat aktarmasıyla kazandığı itki kuvvetidir. Motor gücü artıkça bu kuvvet de artar.
• Drag(Sürtünme): Uçağın, hareketi sırasında karşılaştığı rüzgar direncidir. Uçak hızlandıkça drag da artar. Uçak hızlandıkça kanatlarının etrafından geçen havanın suratı da artacaktır. Bu durumu daha düzgün anlamak için uçağın yerde sabit durduğunu ve uçağa karşıdan gelen rüzgarın giderek hızlandığını hayal edebilirsiniz. Havada ground speed’i 0 iken asılı kalan uçakları örnek verebiliriz (Ground speed: Uçuştaki rastgele bir hava aracının yeryüzü üzerindeki izdüşümünün hızı).
• Lift(Kaldırma): Kaldırma kuvvetinin kaynağı, uçağın kanatları etrafındaki havanın akış suratı ve tarafıdır. Uçağın maruz kaldığı rüzgar suratı ve istikametinin, kalkış ve iniş için epeyce kıymetli olmasının sebebi budur. Zira direkt kaldırma kuvveti üzerinde tesirleri vardır. 

Yani bir pistin başındaki bir uçağın havalanmasını şöyle özetleyebiliriz:

• Uçak, yükünden ötürü her vakit yere hakikat kütleçekimiyle çekiliyor. 
• Motorlara güç verilmesiyle birlikte uçak, önündeki havayı hızlandırıp ardına aktarıyor ve ileri yanlışsız hızlanmaya başlıyor. 
• Motorların ürettiği thrust kuvveti, hava direnci nedeniyle oluşacak drag kuvvetinden çok daha yüksek olduğu için drag kuvveti bu evrede bir sorun teşkil etmiyor.
• Uçak hızlandıkça kanatları tarafından ünite vakitte akan hava ölçüsü da artıyor. Bu durum lift kuvvetini artırıyor. 
• Lift kuvveti artıp ağırlığı karşılamaya başladığı anda uçağın tekerlekleri yerden kesiliyor ve uçak havalanmaya başlıyor.

Temel bilgileri kabaca öğrendiğimize nazaran, buradaki fikirle uçağın kalkış yapıp yapamayacağını daha rahat anlayabiliriz.

Uçak, thrust kuvveti ürettikçe hızlanmaya çalışacaktır ancak tekerlekleriyle birebir süratte karşıt tarafa ilerleyen yer yüzünden hiç ilerleyemeyecektir.

Üreteceği tüm güç, altındaki yeri karşıt yönde hızlandırmasıyla sonuçlanacaktır. Uçak hızlanamadığından kanatları etrafından geçen bir hava akımı oluşmayacaktır. Hasebiyle  ağırlığa üstün gelebilecek bir kaldırma kuvveti de bu durumda pek mümkün değildir.

Aynı senaryoda uçağa karşıdan gelen rüzgar suratını çok arttırdığımızı düşünürsek kanatlar havalanmak için gerekli kaldırma kuvvetini üretebilir fakat bu durumda drag kuvvetinin de bir epey artacağını unutmamak gerek.

Bu durumda uçağın stabilitesini koruyup koruyamacağı uçak özelinde araştırılmalıdır. Bunu mümkün kılsak bile gereksiz bir uğraş olacağı için pek mantıklı olmayacaktır.