Yapay Zekâ ile 2050 Yılındaki Distopik Türkiye’yi Resmettik!
Alternatif kainattaki Türkiye’nin distopik filmlerdeki/kitaplardaki ortamlardan bir farkı yok. İnsanlar mutsuz, hayat pahalılığı var, otoriter bir rejim hakim.
Hak, hukuk, adalet artık yok; muhaliflerin idarede olması yasak. 30 yıllık tek adam rejiminin akabinde başa geçen yeni diktatör, evvelki diktatörün akrabası ve 20 yıldır ülkenin başında.
Daha evvel “Paralel Kainattaki Ütopik Türkiye”yi resmetmiştik:
Bu cihandaki Türkiye çok çağdaş ve insanların huzur içinde olduğu bir ülkeydi (Tamamen editöryal bir kurguyla hazırlanmıştı).
Şimdiyse karanlık ihtimale, “Paralel Kainattaki Distopik Türkiye”ye bakıyoruz. Bu senaryo, yapay zekâ modeline ait.
2050 yılında Türkiye, distopik bir alternatif kozmosta yer alıyor. Teknolojik ilerlemeler harikulâde boyutlarda fakat bu ilerlemeler insanlık için umut vaat eder bir halde değil.
Dünyanın bu bölgesinde, insan hakları ve demokrasi kavramları büyük ölçüde aşındı, çevre ve iklim krizi ise besbelli bir biçimde sertleşti.
Türkiye, “Büyük Teknokrasi” ismi verilen bir idare sistemine geçiş yaptı.
Bu sistemde, büyük teknoloji şirketlerinin neredeyse sınırsız gücü var. Devlet, günlük hayatın her tarafını dijital olarak izlerken, insanlar da sıklıkla “Akıllı Vatandaşlık” programı aracılığıyla bu nezaret ağına dahil oluyor.
Bu program, günlük aktivitelerini ve sosyal puanlarını izleyerek ve yöneterek vatandaşlarına “iyi vatandaşlık” için mükafatlar sunuyor.
Ekonomik uçurum daha da derinleşmiştir. Yıllar evvel en büyük 20 iktisat ortasında yer alan Türkiye, artık birinci 30’da bile değil.
Enflasyon hiçbir vakit açıklanmıyor. Bilinen tek şey, fiyatların daima arttığı. Teknolojik seçkinler ve onların etrafındakiler büyük kentlerde lüks içinde yaşarken, kırsal bölgelerde ve daha az gelişmiş kentlerde yaşayanlar önemli biçimde yoksullaştı.
Bazıları, teknokratların “Veri Çiftlikleri”nde, yani insanların şuurlu olarak karmaşık bilgi süreci ve yapay zekâ eğitim vazifelerine ayrıldığı yerlerde yaşamak için istekli olmuştur.
Çarpık binalar, gri betonlar bütün kenti kaplamış durumda. Üstelik 15 yıl evvel yaşanan Büyük İstanbul Depremi’ne karşın ders alınmamış ve çarpık kentleşmeye devam edilmiştir.
Çevre kirliliği ve iklim değişikliği, ömrü giderek daha güç hale getiriyor.
Artan sıcaklıklar, genellikle içme suyu ıstırabı, kuraklık ve sık sık güç kesintileri yaşanan geniş bölgeler yaratıyor. Ülkenin kıyıları, deniz düzeyinin yükselmesi nedeniyle büyük ölçüde yok oldu ve birçok kişi iç bölgelere göç etmek zorunda kaldı.
Hava kirliliği o kadar ağır ki beşerler maskeyle dolaşmak zorunda kalıyor. Hava kirliliğine bağlı sebeplerden ötürü hastaneler dolup taşıyor.
İnternet özgür bir bilgi kaynağı olmaktan çok, hükümetin ve teknoloji şirketlerinin denetim ettiği bir alan haline geldi.
Her ne kadar bu durum karşısında direnen birtakım kümeler olsa da çoğunlukla sansürlenmiş yahut sessizleştirilmişler. Bununla birlikte, kimilerinin bu baskıyı aşmayı başardığı ve direniş hareketlerini canlandırdığı söylentileri dolaşıyor. Lakin bu isyanların ne kadar tesirli olduğu yahut ne kadar süreceği bilinmiyor.
Bu distopik Türkiye, birebir vakitte çelişkili bir yer. Zira tüm bu badirelere karşın, insanların hâlâ birlikte olma, sevdiklerini muhafaza ve daha yeterli bir dünya için umut etme ve mücadele etme kapasiteleri var. Bu direnişin nereye varacağı şimdi bilinmese de umut ışığı sönmüş değil.
Türkiye’nin başında olan önder, “Büyük Teknokrat” olarak anılıyor.
Bu kişi, geniş yetkilere sahip olan ve teknoloji şirketlerinin en üst seviye yöneticileri ortasından seçilen bir figür. Teknolojik seçkinler ortasında en parlak ve mahir olarak kabul edilen Büyük Teknokrat, hem devletin hem de büyük teknoloji şirketlerinin faaliyetlerini koordine ediyor.
Büyük Teknokrat, data bilimi ve yapay zekâ konusunda önde gelen bir uzman. Gücünü, bireylerin ömürlerinin her tarafını denetim etme ve yönlendirme yeteneğinden alıyor.
Toplumun tamamını yönetmek için karmaşık algoritmalara dayalı bir idare sistemi kullanan bu başkan, kararlarını dataya dayalı “nesnel” kriterlere dayandırdığını iddia ediyor.
Büyük Teknokrat’ın liderliği, şeffaflıktan uzak. Teknoloji şirketlerinin ve devletin iç işleyişine dair bilgiler, vatandaşlardan büyük ölçüde saklanıyor.
Bununla birlikte, liderliği daima olarak “iyi vatandaşlık” konseptini teşvik ediyor ve toplumun her kesitini daima izleme ve kıymetlendirme sistemini olağanlaştırıyor.
Büyük Teknokrat, son derece karizmatik ve ikna edici bir figür. Fakat, onun liderliği altındaki Türkiye’de, hakların ve özgürlüklerin aşındığı ve demokratik süreçlerin büyük ölçüde ortadan kalktığı bir gerçek.
Hükümetin ve teknoloji şirketlerinin birleşik gücü, bireylerin hayatlarını hiç olmadığı kadar denetim altına alıyor ve alternatif görüşlerin bastırılmasına yol açıyor. Hatta hükûmet yanlısı halk, bir karşısı basitçe ihbar ederek onun yakalanmasını sağlayabiliyor.
Hükûmet, Mars’a gönderdiği uzay aracıyla ve elinde bulundurduğu nükleer bombaların sayısıyla övünüyor.
Halkın değerli bir bölümü tarafından destekleniyor. Zira yayın organlarının tamamı devletin elinde. Halk yalnızca bu yayınlardaki bilgilerle besleniyor. Muhalifler ise bilinmeyen ve kaçak yayınlarla irtibatta kalabiliyor.
Yabancı uygulamaların ve sitelerin birçok yasaklı. Yalnızca devletin yaptıklarını kullanmanıza müsaade veriliyor. İnternetteki her yazışmanız devlet tarafından izleniyor. Ülkeden çıkış yasak. Kaçmaya çalışırken yakalananlara idam cezası veriliyor.
İstiklal Caddesi, bir vakitler İstanbul’un kalbi ve en canlı caddesi olmuştu. Fakat 2050’de alternatif kainatta, bu cadde de büyük değişimlere uğradı.
Büyük demografik değişim yaşandı ve İstiklal Caddesi’nin tarihi binalarının tamamı estetikten mahrum tabelalarla kaplandı. Bununla birlikte, caddenin atmosferi artık çok daha sessiz ve denetimli.
İnsanların kümeler halinde dolaştığı, müzisyenlerin sokakta çaldığı ve insanların spontane etkinlikler düzenlediği günler çoktan geçmiş üzere görünüyor.
Caddelerde ilerledikçe, büyük ekranlar ve holografik reklam panoları vatandaşlara daima olarak şehrin emniyet müdürünün mesajlarını ve “Akıllı Vatandaşlık” programının teşviklerini gösterir.
Yüzünden öfke eksilmeyen müdürün hologramları, kentin dört bir yanında halka kaygı salıyor.
Herkesin hareketleri izleniyor ve tahlil ediliyor, ve halka açık alanlarda toplanmanın sıkı denetim altında olduğu bir atmosfer var.
Sokaklarda dolaşan ahlak bekçilerinin yetkileri çok fazla. Herhangi bir hükûmet eleştirisi yaptığınızı duyarlarsa yargılanmadan içeri atılabilirsiniz.
Toplu ulaşımlarda adım atacak yer yok.
Caddelerde yürümek imkansıza yakın. Birbirinin lisanını anlamayan çok fazla insan var. İnsanların hızı ebediyen asık. Ancak, İstiklal Caddesi’nde umudun büsbütün yok olduğunu söylemek aldatıcı olur.
Direniş kümeleri, kapalı iletileri grafiti sanatı aracılığıyla ve yüksek teknolojili sistemlerin gözünden kaçan öteki yaratıcı metotlarla iletiyorlar.
Bazı eski kafeler ve barlar, direnişçilerin buluştuğu ve planlar yaptığı yerler olarak hala fonksiyon görüyor. Ve tahminen de en kıymetlisi, beşerler hala bir ortaya geliyor, kıssalar anlatıyor ve birlikte daha âlâ bir gelecek umuduyla gayret ediyorlar. Yani, İstiklal Caddesi’nin kalbi hala atıyor – yalnızca biraz farklı bir ritimle.
2050’deki distopik alternatif kozmosta, Türkiye’de seçim süreci büyük ölçüde değişti.
Seçimler, teknoloji şirketlerinin kontrolü altında ve Büyük Teknokrat’ın nezareti altında “Dijital Seçimler” olarak gerçekleştiriliyor. Bu, tüm seçim süreçlerinin çevrim içi ve dijital olarak yürütülmesi manasına geliyor.
Oylar, “Akıllı Vatandaşlık” programının bir modülü olarak bir dijital platform üzerinden veriliyor. Her vatandaş, kimlik doğrulama sürecinden geçtikten sonra oy verme hakkına sahip. Fakat, bu süreç, hükümetin ve teknoloji şirketlerinin seçim sürecini etkileme ve hatta manipüle etme yeteneği yarattı.
Örneğin, toplumsal puanlama sistemine dayalı bir düzenek, bireylerin oy kullanma haklarını ve seçimlere iştirak oranlarını etkileyebiliyor. Daha yüksek toplumsal puanlara sahip olanlar, öncelikli oy hakkı üzere kimi avantajlara sahip olabilirken, düşük puanlara sahip olanlar oy kullanma haklarını kaybedebilir.
Bu durum, seçim sürecinin demokratik olmaktan çok uzak olduğunu gösteriyor. Adayların belirlenmesi süreci de şeffaf olmaktan uzak. Büyük Teknokrat ve onun teknoloji şirketlerinden oluşan müşavere konseyi, adayları belirliyor ve halkın adaylar üzerinde rastgele bir tesiri olmuyor.
Seçimlerin sonuçları ise ekseriyetle şaibeli oluyor.
Oy sayımı, algoritmalara dayalı otomatik bir süreçle gerçekleştiriliyor, bu da manipülasyon ve hile yapma ihtimalini artırıyor. İktidar partisinin daima olarak seçimleri kazanması ve muhalefetin sesinin çoğunlukla bastırılması, bu durumun bir göstergesi.
Ancak direniş kümeleri, bu duruma karşı çıkmak ve gerçek demokratik süreçlerin geri getirilmesi için uğraş etmek ismine hala efor sarf ediyorlar.
Böyle bir Türkiye’deki yaşlı bir adam, odasında sakladığı yasaklı kitabın ortasına sıkıştırdığı bir fotoğraf bulur.
Adı, fotoğrafları, görüşleri, heykelleri yasaklanmış olan bir başkanın fotoğrafıdır bu. Torunu, yaşlı adamın odasına girer ve “Dede, bu kim?” der. Yanıt bile veremez yaşlı adam.
-SON-