Yarasalar Uçabilen Tek Göğüslü Hayvan Olmayı Nasıl Başardı?
Vampirlerle ilişkilendirilmeleri bir kenara, COVID-19’un kaynağı olarak da gösterildikleri için pek çok insan artık onlara eskisi üzere bakmıyor.
Biz yarasaları bu berbat özelliklerle ansak da milyonlarca yıldır gece karanlığında havada süzülen bu tuhaf varlıklar nasıl oluştu?
Yarasalara ilişkin birinci fosiller Eosen devrine, yani günümüzden neredeyse 50 milyon yıl öncesine dayanıyor.
Paleontologlar farklı bölgelerde yaptıkları araştırmalar sonucunda yarasalara ilişkin Kuzey Amerika, Fransa, Avustralya ve Hindistan üzere daha birçok bölgelerde diş ve iskeletlere rastlamışlardı.
Ancak yarasaların formları da daima tıpkı kalmamış: Antik periyottaki fosilleriyle kıyaslandığında çağdaş akrabaları ortasında farklar var. Fosillerin kulakları, bizim bugün bildiğimiz yarasaların kulaklarından çok farklı.
Evrimleşmiş yarasaların sadece başparmaklarında pençe bulunuyorken fosillere nazaran bir yarasanın beş pençesi olabileceği gözüküyor.
ABD eyaleti Wyoming’de bulunan Onychonycteris isimli 52 milyon yıllık olduğu düşünülen bir fosil, beş pençeli formda bulunmuştur.
Yarasaların çok eski vakitlerden bu yana dünyanın her tarafında varlık göstermesi ve çabucak hemen emsal formda olmalarının yanı sıra bilim dünyasını meraklandıran bir soru vardı: uçan tek memelinin ne vakit kanatlarının olduğu.
Geçmişte birçok canlı evrimleşerek bugünkü formlarını aldılar, tıpkı balinaların da benzeri bir geçmişe sahip olması üzere.
Birmingham Üniversitesinden Emily Brown’a nazaran ilkel yarasaların ormanlık ekosistemlerde yaşadığı biliniyor ve bu bölgelerde fosiller kalıntı bırakamıyor. Bu yüzden yarasaların geçmişiyle alakalı bir boşluk var ve kayıtlar tam değil.
En eski yarasa fosiline bakıldığında bile pençe yapısından bir yarasa olduğu anlaşılıyor. Paleontologlara nazaran günümüzde yaşayan en eski yarasa çeşidi “fare kuyruklu yarasa”. Bu çeşit, bizim bildiğimiz yarasalar üzere yerden hareket etmekten çok havadayken çırpınarak uçma durumu alıyor.
Yani aslında beklediğimiz kadar komplike bir karşılığı yok! Yarasalara ilişkin kayıtların ekosistemden ötürü oluşmaması, bilim insanlarını da zorluyor.
Yukarıda anlattığımız üzere, yarasaların havada çırpınarak ülkü uçuş durumu almasıyla gökyüzünde süzülmesi yarasaların uçmaya başlamalarını açıklıyor. Ne yazık ki ortaya yeni fosiller çıkmadan bilimin sunabilecekleri bu bilgilerle sonlu.
Diğer memeliler, yarasalarla ilgili bizim çıkarım yapmamızı kolaylaştırıyor. Zira uçan sincaplar ve makigiller üzere bir yere süzülerek giden bu çeşitler, yarasaların da bu halde evrimleştiğini kanıtlayabilir.
Yazımıza başlarken gizeminden bahsettiğimiz bu canlıların gizemleri hala sürüyor. Bilim insanları yeni keşifler yaptığında kâfi fosil bulunabilirse bu gizemli hayvanların da nasıl kanatlandığını daha açık bir formda aktarabiliriz.