Yenilen Pehlivan Güreşe Doymaz Dedikleri: Yahoo’nun Her Seferinde Kendi Ayağına Kurşun Sıktığı Başarısızlıklarla Dolu Öyküsü

Bir devirler herkesin lisanında olan Yahoo, hiç kimseye gereksinim duymadan kendi elleriyle kendisini piyasadan sürdü. Muvaffakiyet kavramını çok hafife alan şirket şimdi batmasa da önündeki en büyük rakibine en büyük iş kalemlerini altın tepside ikram etti.

Yakın geçmişte en büyük başarıyla başlayan başarısızlık hikâyesinden biri olmayı başaran Yahoo’yu yakından tanıyanlara nostalji yaşatacak bu içeriğe yeni kuşaktan beşerler baktığında “bu ne?” diye bakabilirler. Çabucak anlatalım.

İnternetle birinci tanıştığımız yıllar, Yahoo demek internet demekti.

İnternet denilince akla gelen birinci şey bugün nasıl Google ise, o periyotlarda de Yahoo’ydu. Bilhassa 90’lı yılların sonu, 2000’li yılların başında hem doğuşuna hem de çöküşüne şahitlik eden jenerasyon ne demek istediğimizi daha düzgün anlayacak. Lakin evvel nasıl kurulduğundan başlayalım.

1994 yılında, Stanford Üniversitesinde elektrik mühendisi öğrencileri Jerry Yang ve David Filo tarafından kuruldu Yahoo. Kurulduğu an ismi Yahoo değildi; “Jerry and David’s Guide to the World Wide Web”ti. Site, kurulduğu birinci aylarda milyonlarca ziyaretçiye ulaşıldığında ismini Yahoo olarak değiştirme kararı aldılar. Radikal bir değişim doğrusu.

Başka bir marka Yahoo ismini kullandığı için sonuna ünlem koymayı tercih ettiler.

Bundan 2 sene sonra da halka açıldı. Asıl serüven ise burada başlıyor. GeoCities, 90’lı yılların sonunda şayet internette bir şeyler yapmak istiyorsanız başvuracağınız birinci adresti. Buradan kendi sitenizi oluşturabiliyordunuz. Yahoo, bu siteyi satın aldı. Epeyce tanınan olan proje, Yahoo ile daha da ünlendi.

Fakat Yahoo, başarısızlık tohumlarını tam olarak burada attı, süreci yönetemedi ve proje yavaşça ortadan kayboldu.

Gelelim her firmanın internete yatırım yaptığı 2000 yılına.

Önünü gerisini hesaplayamayacağımız yatırımlar bu devirde havada uçuşuyordu. Herkesin de o periyotlar internete ilgisi artmıştı, bu devirlerde de Yahoo bir numaraydı ve zirvedeydi. Bir payı 500 dolardan süreç görüyordu; lakin bu, çöküşün başlangıcı oldu.

Yahoo’nun yaptığı en büyük kusurlardan biri kendisini arama motoru olarak değil de bir “portal” olarak tanımlamasıydı. Google, geliştirdikleri PageRank algoritmasını Yahoo’ya satmak istedi, fakat Yahoo bunu kabul etmedi. Arama motorunu da portal içerisinde bir kısım olarak düşündüğü için Google ile bu hususta bir muahede yaptı: arama motoru olarak Google’ı kullanmaya başladı, bu da ayağına sıktığı büyük bir kurşun oldu.

2000 yılında bu mutabakat ile Google’ı herkes duymaya başladı.

Önce Yahoo üzerinden Google kullanıldı, daha sonra yalnızca Google üzerinden arama yapılmaya başlandı. Google için harika bir muvaffakiyet olan bu durum, Yahoo için tam bir talihsizlikti ve bir mühlet sonra kendisi yola tek başına devam etmeye başladı. Lakin her şey için çok geçti, zira Google katlanarak büyüyordu.

2001 yılı, tüm web siteleri için kara bir seneydi; açılanlar teker teker kapandı. Yahoo da bu durumdan nasibini aldı ve pay pahaları 500 iken 8 dolara kadar düştü.

O devirler bir de temelde Google Ads mantığında oluşturulan GoTo isminde bir sistem peydah oldu.

Sitenize buradan arama kutusu ekliyordunuz ve reklamlara tıklandığında para kazanıyordunuz. O periyotlarda de Google bu usul reklamlar yayınlamıyordu şimdi. Bildiğimiz bu GoTo, ismini Overture olarak değiştirdi ve o periyotta tekrar büyük bir arama motoru olan Altavista.com’u 140 milyon dolara satın aldı. Tekrar bu üzere Fast Search ve AlltheWeb.com’un bulunduğu kümesi da satın alarak gitgide büyüyen Overture’a karşı Yahoo da sessiz kalmadı, bu firmayı 2003’te 1.63 milyon dolara satın aldı.

Yine birçok firmayı satın alarak ivme yakalayan Yahoo, 2004’te Google ile olan mutabakatını sonlandırdı.

Dönemine damgasını vuran Flickr ve Tumblr’ı satın alması epey büyük bir gelişmeydi.

Kullanıcıların yavaş yavaş toplumsal medyaya dahil olduğu, içerik ürettiği 2005 yılına geldiğimizde Flickr, bir nevi o zamanların Instagram modeliydi. Kullanıcılar fotoğraf yükleyebiliyor, öteki insanların fotoğraflarına yorum yapabiliyorlardı. Adeta vaktinin parlayan yıldızıydı. Yahoo bu fırsatı pahalandırmak üzere süratli davrandı ve yaklaşık 25 milyon dolara Flickr’ı satın aldı. Durun, bununla da bitmedi!

2011’e kadar bağımsız olarak büyümeye devam eden Flickr’ı işletemeyen Yahoo, bunda da çuvalladı. Öteki bir firma Flickr’ı satın aldı. İşler muhteşem gitmese de tekrar de ellerinde hâlâ güçlü bir kullanıcı kitlesi vardı. Microsoft bu periyotlar Yahoo’yu hatrı sayılır bir teklifle (44.6 milyon dolar) satın almak istedi, ama Yahoo kestirim edeceğiniz üzere bunda da akıllı davranamadı ve reddetti. Melek Subaşı misali “Sen 3 milyar 750 milyon, sen milyar, sen bu parayı ne yaptın?” diye reaksiyon verdiğinizi duyar üzereyiz.

Google’ın birinci bayan mühendisi Marissa Mayer devri başladı.

Geçmişi hayli güçlü olan Marissa Mayer, 2012’de Yahoo’nun CEO’su olarak misyona geldi. Bu periyot Yahoo için nispeten daha güzel ve hareketli geçti. Zira periyodun en sükse yaratan toplumsal sitesi Tumblr’ı satın aldıklarını açıkladı. Evvelki tecrübelerden hareketle herkes, Yahoo’nun burada da tutunamayacağını düşünse de Tumblr’a müdahale edilmedi, yalnızca art planda siteye takviye verildi.

Mayer, CEO’luk periyodunda birçok atılım gerçekleştirse de Yahoo’yu tek başına kurtaramadı. 2017 yılında Yahoo, çeşitli denemelerin akabinde devam edemedi ve Verizon, 4.8 milyar dolarlık bir mutabakat ile kendisini satın aldı.

Ancak Verizon, neredeyse ziyanına, yaklaşık 5 milyar dolara Yahoo’yu Apollo Group’a devretti. Apollo Group’a yapılan bu satışla birlikte, Yahoo ile ilişkilendirilen Buzzfeed, Huffpost, Yahoo Sports, TechCrunch ve Engadget üzere birçok medya kuruluşu da Apollo Group’un bünyesine geçmiş oldu.

Peki Yahoo nerede kusur yaptı?

Yahoo, internetin birinci yıllarında başta da belirttiğimiz “portal” yaklaşımına çok odaklandı, bu da tüm hizmetlerin tek bir noktadan erişilebilir olmasını sağlamayı amaçlıyordu. Lakin bu yaklaşım, büyük ve karmaşık bir yapıya dönüşmesine neden oldu. Yahoo, birçok başarılı projeyi satın alarak ve kendi bünyesinde başarılı işler yürüterek kıymetli bir yer edindi. Lakin, bu karmaşık yapının getirdiği sıkıntılar yüzünden, projelerde gerekli dönüşümü gerçekleştiremedi.

Yahoo, kendi özel dinamiklerine sahipti ve bu dinamiklerin taşınabilir platformlara adapte edilememesi, büyük bir fırsatın kaçmasına neden oldu. Ayrıca şirket, takım ruhunun önemini göz gerisi etti. Projeler, uzman olmayan bireylere devredilirken, bu da idare eksikliklerine yol açtı.

Satın alınan tüm projeler başarılıydı aslında, lakin yönetim sıkıntıları nedeniyle potansiyellerini tam manasıyla gerçekleştiremediler. Şayet bu projeler bağımsız olarak yönetilebilseydi, bugün çok daha farklı bir tablo görebilirdik.