Yunan Mitolojisindeki Odisseus Kimdir, Kıssası Nedir?

Yunan mitolojisi denilince pek çok kişinin aklına birinci olarak ilahlar, tanrıçalar ve başka doğaüstü yaratıklar gelecektir. Yanlışsız lakin Yunan mitolojisini bu kadar sevilir kılan aslında öykülerin içindeki sıradan insan figürleridir. Odisseus da bunlardan bir tanesi. Elbette sıradan dediğimize bakmayın, Odisseus cüretiyle rableri bile kendine hayran bırakan ve birebir vakitte da cezalandırılan bir insandır.

Odisseus hakkında sayısız kıssa olmasına karşın onun en büyük kahramanlık macerası ile Truva Savaşı’nda karşılaşıyoruz. Yunanların savaşı kazanmasında büyük rol oynayan kahramanımız savaştan sonra meskenine döndüğü sırada pek çok farklı macera yaşamış ve bunlar, kibrinden rahatsız olan ilahların cezası olarak yorumlanmıştır. Gelin Odisseus kimdir yakından bakalım ve lisanlara destan kahramanlık öykülerinden kimilerini görelim.

Yunan mitolojisinin en büyük kahramanlarından Odisseus kimdir?

Küçük Kefalonya olarak da anılan İthaka isimli küçük bir Yunan adasında doğan Odisseus, Laertes ve Antikleia’nın oğludur. Diğer bir öyküde ise Antikleia’nın, Laertes ile evlenmeden evvel Sisyphos birlikte olduğu ve aslında Odisseus’un babasının Sisyphos olduğu söylenir. 

Odisseus, gençliği boyunca doktor Kheiron’un yanında olmuştur. Bu periyotta dedesi Autolykos ile çıktığı yaban domuzu avında bacağından bir yara almıştır. Bu yara kıymetlidir zira Truva Savaşı sonrası yurda döndüğü vakit bu yara sayesinde tanınacaktır. 

Odisseus’un eş seçme merasimi olaylı olmuştur:

Yunan mitolojisinde ayrıntıları pek verilmeyen biçimde Odisseus, babasından sonra İthaka’nın hükümdarı olmuştur. Eş seçimi ise değişiktir. Odisseus birinci olarak Helena’ya talip olmuş lakin kendisi üzere çok fazla talip olduğunu görünce vazgeçmiş ve İkarios’un kızı Penelope’yi eş olarak seçmiştir.

Penelope’yi alması için ise bir koşul koşuldu, Helena’nın talip bolluğu ortasından kimin eşi olacağına karar vermesi gerekiyordu. Odisseus da Helena’nın istediğini seçmesini söyledi. Helena, Agamemnon’un kardeşi Menelaos’u seçti. Bu olay ileride Truva Savaşı’nın doğmasına neden olacağı için diyebiliriz ki Odisseus, daha sonra kahramanı olacağı savaşın tohumlarını da kendisi atmıştır.

Truva Savaşı’nın yazgısını değiştiren Odisseus, aslında savaşa gitmek istemiyordu:

Odisseus ile Penelope’nin Telemakhos isimli bir oğulları oldu. Bu sırada Paris’in Helena’yı kaçırdığı ve Truva Savaşı’nın başlayacağı haberi yayıldı. Odisseus kundaktaki bebeğini bırakıp savaş gitmek istemiyordu. Agamemnon’un askerleri meskenine gelince mecnun taklidi yaparak sıyrılmaya çalıştı.

Odisseus tarlasına tohummuş üzere tuz ekiyor, sabana öküz yerine kendi koşuyor, askerleri meczup olduğuna inandırmaya çalışıyordu. Askerlerden biri bunu anladı ve tarlanın ortasına Odisseus’un bebeğini yerleştirdi. Odisseus meczup üzere saban sürerken oğlu ezilmesin diye yolunu değiştirince meczup olmadığı anlaşıldı ve düştü savaş yoluna.

Odisseus Truva Savaşı’nda tam manasıyla destan yazıyor:

Yunanların büyük bir ordu ile Truva kentini kuşattığı Truva Savaşı yıllar boyunca sürdü. En sonunda Odisseus’un aklına kentin için bir tahta at sokma fikri geldi. Hemen bu tahta at hazırlandı, Yunan ordusu geri çekildi. Truvalılar atı bir barış armağanı olarak kabul edip kentin içine aldılar.

Truvalılar barışı kutlamak için bol bol içtiler ve gece olunca sızdılar. Onların sızdığını gören atın içindeki Odisseus ve askerleri dışarı çıkıp geri kalan Yunan ordusunu da kentin içine aldılar. Sonrası esasen büyük yıkım. Yani Odisseus, Truva Savaşı’nı Yunanların kazanmasını sağlamıştır. 

Yaptığı berbatlıklar ve kibri yüzünden rabler tarafından lanetlendi: 

Odisseus, Truva Savaşı boyunca danışman, savaşçı, elçi, kumandan, arabulucu üzere sayısız misyonu muvaffakiyetle yerine getirmişti. At fikrini ortaya atmasının yanı sıra Akhilleus’u ortaya çıkarması da onu savaşın en büyük kahramanı yaptı. Savaştan sonra büyük ve en değerli silahları ganimet olarak kendine aldı.

Savaş yüzünden on yıl konutundan başka kalan Odisseus, dönüş yolunda bir on yıl daha konutundan farklı kaldı. Çünkü Athena tarafından büyülenmiş bir heykeli çaldı, Palamedes’in taşlanarak öldürülmesine neden oldu, Rhesos uyurken atlarını öldürttü, Poseidon’un oğlunun tek gözünü kör etti. Yani rabler tarafından lanetlendi. En sonunda bu lanet Zeus tarafından kaldırıldı. 

Odisseus ve gemileri ava giderken avlandılar:

Truva Savaşı sonrası 12 gemisiyle birlikte denize açılan Odisseus, güçlü bir rüzgar yüzünden donanmanın geri kalanından farklı düştü. Kikonlara ilişkin bir ada görünce buraya yanaşıp yağma yapmaya karar verdiler. Onları gören halk kaçtı. Kalanları öldürdüler ve çok güçlü tesiri olan şarapları yağmaladılar.

Yağmaladıkları şarabın tesiriyle kıyıda sızınca gündüz vakti Kikonların saldırısına uğradılar. Kikonlar, savaş vakti Truvalılara yardım etmişlerdi. Odisseus ve mürettebatı bu taarruzda büyük zayiat vererek canlarını sıkıntı kurtardılar. Böylelikle Odisseus’un laneti başlamış oldu.

Odisseus’un lanetinin anlatıldığı başka kıssalar:

Yunan mitolojisinde Odisseus’un Truva Savaşı’ndan dönerken maruz kaldığı tanrıların laneti yüzünden yaşadıklarının anlatıldığı 12 farklı kıssa vardır. Bunlar; Lotus, Kykloplara gidiş, Aiola Adası, Yamyamlar, Kirke Adası, Hades, Sirenler, Skylla ve Kharybidis serüvenleri, Kalypso, Alkinoos’un Sarayı, İthaka’ya Dönüş, Penelope Testi olarak başlıklandırılır.

Odisseus, yaşadığı tüm bu maceralar sırasında lanetlendiği her bir allahın farklı bir gazabını görmüş ve her seferinde canını sıkıntı kurtarmıştır. Aslında Odisseus’un tüm bu yaşadıkları sonucunda hayatta kalmış olması, affedilmesinin de nedeni olmuştur. Çünkü kibri yüzünden ilahların gazabını alsa da bu gazaplar sırasında göstermiş olduğu kahramanlıklar sayesinde ilahların hayranlığını da kazanmıştır.

Çok uzun yıllar sonra Odisseus meskenine dönüyor:

Odisseus yaklaşık yirmi yıl geçip de meskenine döndüğü vakit artık yaşlı ve yaşadıkları yüzünden yaralı bir adamdır. İthaka hükümdarı konutuna dönmüştür dönmesine lakin onu bırakın halkı, karısı Penelope bile tanımamaktadır. Ne yaparsa yapsın ne karısına ne de halkına gerçek Odisseus olduğunu bir türlü kanıtlayamaz.

Derken karısı Penelope’nin aklına bir fikir gelir. Odisseus, şimdi genç bir adamken dedesiyle çıktığı domuz avında bacağından yaralanmıştır. Çabucak bacağını açması ve yarayı göstermesi istenir. Odisseus bacağını açar ve yarasını gösterir. Halkı ve karısı onu tanıyınca yılların hasreti bitmiş olur. Odisseus en sonunda tanınabilmiştir zira ilahların laneti Zeus tarafından kahramanlıkları sayesinde kaldırılmıştır. 

Yunan mitolojisinin en büyük insan kahramanlarından bir tanesi olan Odisseus kimdir sorusunu yanıtlayarak lisanlara destan öyküsünün ayrıntılarından bahsettik. Odisseus öyküleri aslında insanlığa cüretin kıymetini ve tıpkı vakitte kibrin kötülüğünü anlatır.