20 Yıl Evvelki Sinemalarda Bile CGI Kalitesi Çok Düzgünken Şimdilerde Neden Instagram Filtrelerinden Hâllice?

Terminatör 2, ikincisi birincisinden daha uygun olan az sayıdaki sinema serilerinden biri olarak kabul ediliyor. Bu durumun en temel nedenlerinden biri ise CGI teknolojisinin kullanımındaki ustalık olarak gösteriliyor. T-1000 isimli android, bir sahnede parmaklıkların ardında görülür. O vakte kadar parmaklıkları Cüneyt Arkın üzere parçalayan ya da eğen karakterlere alışkın olan seyirciler, T-1000’in adeta sıvılaşarak parmaklıkların ortasından geçişi ile birlikte dehşete düşerler. Bu, daha evvel kimsenin görmediği bir şeydir. 

Sonrasında Jurassic Park, Avatar derken tahminen de CGI’ın en başarılı olduğu seri olan Yüzüklerin Efendisi, bize CGI’ın tüm kapasitesini göstermiş oldu. Sonrasında ise işler sarpa sardı ve gitgide daha makûs görsellerle müsabakaya başladık. Hayranların yaptığı editler bile birtakım CGI’ları gölgede bırakıyor. CGI bir yere gitmediğine nazaran CGI’ın sıkıntılarını konuşmak gerekiyor. 

Öncelikle nedir bu CGI?

CGI, Computer Generated Imagery halinde bir açılıma sahip olan bir teknoloji. Türkçesi ise Bilgisayar Üretimli İmgeleme. Temelde bilgisayarda oluşturulmuş imgelerin gerçek imgeler ile birleştirilebilmesine dayanıyor. Bir manada yeşil perde teknolojisinin gelişmiş versiyonu diyebiliriz. 

CGI teknolojisinin temel olarak üç değerli avantajı bulunuyor. Birincisi, maliyetleri epey düşürebilmesi. İkincisi, olağan koşullar altında göremeyeceğimiz şeyleri yapmayı mümkün kılması. Üçüncüsü de istenilen her noktada kullanılabilmesi. 

Bu avantajlarına karşın CGI son periyotlarda çok sık tartışılan ya da eleştirilen bahislerin başında geliyor. Bunun nedeni, CGI teknolojisinin kendisinden çok nasıl kullanıldığı olarak göze çarpıyor. CGI günün sonunda bir araç ve tüm araçlar üzere kullanıcısının maksatlarına hizmet ediyor. 

Daha ucuz işçilikle daha çok para kazanmak isteyen stüdyolar birinci neden.

Sadece CGI değil, genel olarak tüm görsel efekt kısımlarında uzmanlar ya da en yetenekli şahıslar, bu teknolojilerin gördüğü talepten ötürü ABD ve AB’ye taşındı. Sonrasında daha çok kişinin kendisini bu alanda yetiştirmesinin akabinde stüdyolar, çeşitli teşviklerden yararlanmak ve daha az para ödemek için CGI üzere teknolojileri Çin, Tayvan, Hindistan üzere ülkelerde yaptırmaya başladı. Gereğince yetenekli ya da deneyimli olmayan takımların yaptığı görseller de aşikâr bir seviyeyi aşamıyor. 

CGI’ın üretimlerdeki kıymeti değişti. 

Bazı sinemalar büsbütün CGI şenliği haline gelmeye başlarken, üretimlerde da genel olarak CGI teknolojisi artık ana bileşenler ortasında sayılıyor. Bizim olağan bir kafe sandığımız kafe bile artık CGI ile yapılabiliyor, set kurulmayabiliyor.

CGI teknolojisi birinci ortaya çıktığında durum farklıydı, CGI çok önemli sınırlamalara sahipti. Jurassic Park’ı örnek alırsak, dinozorlar CGI sayesinde ortalıkta koşuyordu ancak yakın çekimlerde animatronik robotlar kullanılıyordu. CGI, gördüğümüz dinozorların yalnızca robotlar olmadığı imajını desteklemekte kullanılıyordu. 

Fizik kurallarını pek ciddiye alan da kalmadı.

The Matrix. Fizik kurallarının esnetilebilmesinin mantıklı olduğu, CGI’ın da bu gayeyle lakin tamamlayıcı olarak kullanıldığı efsanevi sinema, fizik kurallarının nasıl yıkılabileceğini göstermişti. Sonrasında gelen sinemalarda ise neredeyse her şeye CGI dokunuşu başladı.

Bunun sonucu olarak da o denli eylemsizlikmiş, etki-tepkiymiş, rezonansmış üzere kavramları hiç umursamayan sinemalar çıkmaya başladı. İzlediğimiz sinema The Matrix üzere bizim dünyamızın kurallarından farklı olduğunu açıkça gösteren bir üretim değilse seyirciler “Yok artık, onu da yapamaz artık” demeye başladı.

Gökdelenden gökdelene otomobille atlarken havada şarjör değiştiren insan bizim dünyamızda olmaz zira. (Bu ortada Hızlı ve Öfkeli sinemasındaki sahne CGI değildir.)

Görüntü kalitesindeki artış, CGI’ı daha kalitesiz hâle getiriyor. 

CGI teknolojisi birinci çıktığında o denli 4K, HFR gibi teknolojiler ortalıkta yoktu. Bugün manzara kalitesi arttıkça CGI’daki meseleler daha da net olarak muhakkak oluyor. Buna CGI’ı yazmayı bilmeyen gruplar de dahil olduğunda işler daha da işin içinden çıkılmaz olabiliyor.

Normal kaideler altında CGI teknolojisini saklamak istersiniz. Örneğin az ışıklı sahnelerde, sisli sahnelerde ya da yağmurlu sahnelerde CGI kullanırsınız ki görseller, yapay oldukları belirli olmayacak kadar gözüksün. Çözünürlük arttıkça CGI geride kalıyor.

Filmlerin renk tonları da CGI teknolojisine hiç yardımcı olmuyor. 

Filmlerin bir renk paleti olur, zati olması da gerekir. Anlatımın görsel olarak da aşikâr bir lisanı olduğunu ve renk paletinin de bunun bir kesimini oluşturduğunu düşünürsek renk paletlerinin kıymetli olduğunu da görürüz.

Belli tonlara fazla yüklenilen, doğal ışıktan uzak üretimlerde CGI daha da sırıtıyor çünkü aslında yapay olan bir görsele bir de yapay renk tonları ve ışıklar düşürüyoruz. Duble yapaylık da daha kalitesiz gözüküyor. Tembellik edilen pek çok sinemanın de renk paleti Pumpkin Spice Latte renkleri olunca… Latife değil, üstteki renk paletlerinden biri Açlık Oyunları’na, biri ise Pumpkin Spice Latte’ye ilişkin. 

Sütlaç yiyeceksem üstüne tarçın serpmeyi seviyorum. Tarçın çok olursa sütlacın tadı çok bozuluyor. Konu burada sütlaç değil, siz anladınız. 

“Tekinsiz Vadi”de olduğumuzu anlayabiliyoruz.

Tekinsiz Vadi ya da cümle içinde İngilizcesini kullanmanın daha havalı olduğunu düşünüyorsanız Uncanny Valley denilen bir konsept var. Temel olarak beşere çok benzeyen lakin insan olmayan şeyleri gördüğümüzde rahatsız olmamıza verilen isim bu.

Örnek vermek gerekirse robot Babür ile hiçbir problemimiz yok, çünkü robot olduğunu açıkça görebiliyoruz. Öte yandan Simone sinemasında Cameron Diaz da gerçek bir insan değil lakin kimse kendisinden rahatsız olmuyor. Bir de Giresun’daki Fındık Müzesi’ndeki animatronikleri düşünün. Dehşet sinemasından fırlamış üzere gelmelerinin nedeni işte bu tekinsiz vadi.

Aynı şey sinemada da var ve biz gerçeğe benzeyen lakin gerçek olmadığını hissettiğimiz şeylerden rahatsız oluyoruz. CGI’ın daha düşük kaliteyle üretilip daha zayıf tekniklerle kullanıldığı sinemalarda bu rahatsızlığımız daha da artıyor. Biz de bunu CGI’ın makûs olmasına yoruyoruz. 

Evet, seyirciler CGI görmeyi seviyor lakin görmek istedikleri şey kaliteli CGI. Yalnızca seyirci istiyor diye CGI’a çok yüklenmek yerine daha düzgün senaryolar, daha yeterli kullanılmış CGI, daha uygun anlatım sinemayı sevdiğimiz cümbüş olarak tutmaya daha yardımcı olacaktır. Yoksa Hobbit setinde yeşil perde önünde kartondan cücelerle rol yapmak zorunda kalan Sir Ian McKellen, sinemanın geldiği durumdan ötürü ağlayan tek kişi olmayacak.