Ay’da Tuz Gölü Büyüklüğünde Su Olabileceğini Gösteren Keşif

Ay’ın karanlık yüzeyinde devasa bir granit oluşumu tespit edildi. Planetary Science Institute’de araştırma bilimcisi olan Matthew Siegler’ın yürüttüğü çalışmada, Ay’ın Dünya’dan gözlemlenemeyen karanlık yüzeyinin altındaki ısıyı ölçmek için mikrodalga frekans bilgileri kullanıldı.

Dünya’da sık rastlanan bu granit oluşumunun Ay’da da tespit edilmesi bilim dünyasını heyecanlandırdı. Siegler, Dünya’daki granit kesimleri, Kuzeybatı Pasifik’teki Cascade volkanlarını besleyen büyük sistemler üzere büyük volkanik kümeleri beslemiş olabileceğini söylüyor.

Çalışmayı yürüten takım, yüzeyin altında üretilen ısının, sadece granit olarak Ay’da var olabilen bir radyoaktif element konsantrasyonundan geldiğini belirlemek için bilgileri kullandı.

Granit, Dünya’da bol olmasının aksine Güneş sisteminde oldukça nadirdir.

Granit, magmatik bir kaya tipidir. Dünya’da epey fazla görülür. Bu yüzden Ay’ın karanlık yüzeyinde keşfedilmesi bilim insanlarını epey heyecanlandırdı. Güneş sistemindeki öteki gezegenlerde su ve levha tektoniğinin az ölçüde olması da granit oluşumunu engellediği için Ay’da bu türlü bir keşfin yapılması şaşkınlık yarattı.

Erimiş kayaçların soğuması sırasında oluşan granit, oluşum için bazaltik kayaların tekrar eritilmesini ya da sıvı bazalttaki kristallerin kırılmasını gerektiriyor.  Ay’da ise ne su ne de levha tektoniği var. En azından bizim bildiğimiz kadarıyla…

Araştırmacılar ise bu çalışmanın sonucunda Ay’ın karanlık taraflarında garip bir şey tespit ettiler.

Ay’ın kuzey kutbu yakınlarındaki volkanik bir bölge olan Compton Berkovich’in yeraltında, mikrodalga aygıtlarıyla Ay’ın ortalama sıcaklığından neredeyse 20 kat daha fazlası ısı tespit edildi. Araştırmacılar, Çin Ulusal Uzay İdaresi’nin kamuya açık bilgilerini tahlil ettiklerinde sonuçlar karşısında şaşkınlıklarını gizleyemedi.

Siegler: “Compton Berkovich yanardağının nitekim de parladığını keşfettik”

Bu durum da kızılötesinde görüldüğü üzere, yüzeyin altının aslında sıcak olduğu manasına geliyor. Yapılan tahlilin sonucu da granit matrisindeki radyoaktif elementlerin alt taraftaki ısı kaynağı olduğunu gösteriyor.

Bulunan granit kesiminin çapı 50 km olarak tespit edildi.

Beklenenden epeyce büyük boyutta olan bu granit, Ay’daki magma sağlayan bir mantonun ispatı olduğu düşünülüyor. Bu granitin oluşması için üç şeyin gerekliliğinden bahsediliyor: Ay’ın iç kısmından magma sağlayan büyük bir manto püskürmesi, Ay’ın içinde ıslaklık sağlayan bir yüzey ve granitin oluşması için ısı üreten radyoaktif materyal sağlayan element kesimleri.

Dahası, “Su olmadan granit olmaz” diyen Siegler, çalışma sonunda ‘Ay’da granit oluşturacak kadar su var mı, yoksa çok mu sıcak?’ ikilemine düştüğünü lisana getiriyor. Şayet kelam konusu granitin kaynağı Ay’daki suysa, Yalnızca son keşfedilen granit yapısını oluşturmak için Tuz Gölü’nü dolduracak kadar suya gereksinim olduğunu söylemeden geçmeyelim…