Böbrek Yetmezliği Çeken Hastalara Hoş Haber: Yapay Böbrek İmplantı, Hastalığın Seyrini Büsbütün Değiştirebilir!
Böbreklerimizin temel gayesi, bedenin su istikrarını korumak, kandaki toksinleri ve ziyanlı unsurları bedenden atmaktır. Bu organın fonksiyonunu yitirmeye başlaması, kandaki atıkları gereğince filtrelemediği vakit ortaya çıkar.
Böbrek yetmezliği çeken hastaların diyaliz makinesine bağlı olmaları yahut donör nakli gerçekleştirmeleri gerekiyor. Yalnızca Türkiye’de en az 60 bin böbrek hastası olduğunu düşündüğümüzde böbrek nakli ile ilgili yaşanan son gelişmeler baya sevindirici. Bilim insanlarının yaptığı son çalışmalar gösteriyor ki, diyaliz makineleri ve organ nakilleri bir müddet sonra yerini yapay böbreklere bırakabilir.
Bilim insanlarının yapay böbreklerle ilgili yaptığı bu deney, önce domuzlar üzerinde gerçekleştirildi.
Bu deney için Kaliforniya Üniversitesi UCSF (University of San Francisco) liderliğindeki bir takım, denek olarak domuzları seçtiler. Laboratuvar ortamında kültürlenen insan böbrek hücrelerini kullandılar ve böbreğin kimi temel işlevlerini taklit eden bir biyoreaktör aygıt geliştirdiler.
Domuzlar üzerinde bu deneyi uygulayan bilim insanları, bir hafta boyunca hiçbir yan tesir gözlemlemediler. Müşahede mühletince rastgele bir sorun ile karşılaşmadıklarını belirten takım, aygıtlarının çeşitli böbrek hücresi cinslerini uyarlayabileceklerini ve kandaki atıkları diğer bir aygıt ile eşzamanlı bir şekilde temizleyebileceklerini umuyorlar.
“Odaklandığımız şey böbreklerin temel fonksiyonlarını inançlı bir formda kopyalamak.”
UCSF grubundan biyomühendis Shuvo Roy, gayelerinin böbreğin fonksiyonlarını taklit etmek olduğunu söylüyor. Böbrek nakli sürecinde hastanın bedeni, donörü reddetmemesi için çok sert ilaçlara muhtaçlık duyuyor. Takım, böbrek fonksiyonu gören bir aygıt geliştirerek böbrek hastalarının tedavi süreçlerinin daha tesirli ve birebir vakitte daha acısız bir hale getirmeyi umuyor.
Deneyin değerli kısımlarından biri ise, domuzların bedenlerine yerleştirilen biyoreaktörlerin hiçbir yan tesir göstermemesi oldu. Direkt kan damarlarına bağlanan aygıt, proksimal tübül hücrelerinden oluşuyor. Bu hücreler, bedenin su ve tuz düzeyini denetim etmekle yükümlü olan hücreler olduğu için deneylerinde kullandılar. Ele aldıkları proksimal tübül hücreler, daha evvel böbrek tedavisi için umut vadediyordu.
Bu aygıt, insan bedeninde tam manasıyla çalıştırılmaya şimdi elverişli değil. Lakin hastalar için heyecan verici bir gelişme.
UCSF takımı, hayvanlar üzerinde yaptıkları deneyleri şimdi bitirebilmiş değiller. Çalışmaların bir ay daha süreceğini belirten grup, şayet başarılı olurlarsa aygıtı böbrek yetmezliği çeken beşerler üzerinde deneyebileceklerini söylediler.
Shuvo Roy, “İşe yarayabilecek bir biyoreaktör aygıtının bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlara gereksinim duymayacağını kanıtlamamız gerekiyordu ve bunu yaptık.” diyor. Hiçbir komplikasyon ile karşılaşmadıklarını lisana getiren Roy, böbrek işlevlerinin tümünü insanların taşıyabileceği ölçekte oluşturabileceklerini söyledi.