Dünyadaki İnsanların Tamamı Tıpkı Lisanı Konuşsaydı Neler Olurdu? Kimi İhtimalleri İddia Etmeniz Epey Güç!

Hayal etmesi biraz zor ancak düşündükçe hiç de kötü bir fikir üzere gelmiyor. Eksilerinden çok artıları olacağı da bir gerçek. Dünyada birçok lisan, kültür ve gelenek, toplulukları ayırarak özgün kimliklerini oluşturmayı sağladı. Ancak hayal etmenizi istediğimiz senaryo, değişik sonuçlar doğurabilirdi.

Tüm irtibat pürüzlerini bir anda silip atacak bu senaryo, günümüzde uygulansa muhtemelen birçoğumuzun hayatını kurtarırdı. “Yabancı dil” kavramı tahminen hiç oluşmaz, her ülkede birebir lisanı konuşmanın özgürlüğü yaşanırdı…

Modern lisanların Sanskritçe, Yunanca ve Latinceden türediği kabul ediliyor.

Ünlü dilbilim uzmanı Noam Chomsky’a nazaran; konuşulan her lisan, bir diğer lisanın türevidir. Bu lisanların da tam manasıyla hangisinden türediği kesin olarak bilinmiyor. Ayrıyeten kaç farklı bölgede kaç başka lisanın konuşulduğu bilgisine erişmenin de ne kadar sıkıntı olduğunu belirtmek gerek. Lisanların takibi yapıldığında elde edilen varsayımlar 6.909 adet temel lisanın varlığını gösteriyor.

Bu bilgilere karşın dilbilimciler, dünyanın her yerinde konuşulan lisan sayısının gitgide azaldığını söylüyor. İleriye dönük bir varsayım yapıldığında ise 2100 yılına gelindiğinde bu lisanların yarı yarıya azalacağı öngörülmekte. Bu kestirim de bizim bu senaryomuzun çok ileri tarihlerde düşük bir ihtimal de olsa yaşanabileceğini gösteriyor.

Gelelim muhtemel bir durumda ne üzere değişikliklerin yaşanacağına.

İlk olarak irtibat mahzurları anında çözülürdü. Farklı lisanların getirmiş olduğu zorluklar ve çeviri kusurları tarihe gömülür, beşerler ortasında anında ve tesirli irtibat sağlanabilirdi. Lakin bu, kültürel çeşitliliğin azalmasına da yol açardı. Dil, bir kültürün taşıyıcısıdır ve farklı lisanlar, farklı niyet biçimlerini yansıttığı için, tüm insanlık birebir lisanı konuşursa kültürel çeşitlilik kaybolabilirdi.

Dil sanayisi de büyük bir biçimde etkilenirdi.

Biliyoruz ki günümüzde yabancı lisan başımıza bela olmuş durumda. Öğrenmeyenlerin artık taşlandığı bu devirde lisan öğrenme kursları, çeviri şirketleri ve lisan eğitim gereçleri üzere kesimler eski yoğunluğunu kaybedebilirdi. Tıpkı lisanı konuşan beşerler ortasında çeviri gereksinimi artık olmazdı. Bu da dil üzerinden para kazanan ve meslek icra eden insanları sekteye uğratırdı. Lakin yeniden de buna bedel üzere, ne dersiniz?

Farklı lisan demek, farklı söz biçimi demek.

Kişilerin kimlikleri ve tabir biçimleri tek bir lisan kullanılmasından kesinlikle etkilenirdi. Farklı lisanlar, farklı söz biçimleri, tabirler ve kelam oyunları içeriyor. Herkesçe ortak bir lisanın benimsenmesi, bu özgün ve ferdî tabirlerin kaybolmasına, kültürel çeşitliliğin azalmasına neden olur. Çünkü kültürü oluşturan büyük faktörlerden biri kuşkusuz lisandır.

Kültür demişken bağlılıktan da kelam edelim.

Tek bir lisanın konuşuluyor olması, şahısların lisana olan bağlılığını zayıflatabilirdi. Tahminen milliyetçilik hissini bile körükler, insanların birebir lisanı konuştuğu milletlerine olan kültürel bağlılıklarını azaltabilirdi. Bugün yurt dışında Türkçe konuşan birine rastladığımızda kendimizi konutumuzda üzere hissediyorken bir daha ana dilimizin konuşulmayacağını düşündüğümüzde bu durum hakikaten de pek çok insanı olumsuz tesirler.

Dil çeşitliliği korunamazdı.

Farklı lisan, daha evvel de söylediğimiz gibi farklı bir kültürü temsil eder. Birçok lisan yok olabilir ve lisan çeşitliliği bu türlü bir durumda azalırdı. Farklı lisanların kaybolması, insanlık için de önemli bir kayıp olabilir. Ortak noktaları ortaya çıkarıp beşerler ortasında duygusal alışverişi artırsa bile bu durum, dünyada çok büyük bir değişimin başlangıcı olurdu.

Bu küçük senaryodan da gördüğümüz üzere tıpkı lisanı konuşmak, bağlantı kolaylığı sağlasa da lisan çeşitliliği ve kültürel zenginlik üzere pahaları tehlikeye atabilir. Farklı lisanlar, insanların niyet biçimlerini şekillendiren ve kültürel mirası taşıyan değerli araçlardır. Şayet herkes birebir lisanı konuşsaydı, dünya çok daha farklı bir yer olurdu.

Kolaylıklarından çok zorlukları da bir o kadar fazla olan bu durum, günümüzde pek mümkün görünmeyebilir. En azından biz yaşarken buna denk gelmeyeceğiz. Biz dilbilimcilerin yalancısıyız, ola ki yüz yıl sonra bu türlü bir durum yaşansa da bize hiç kimse bilgisayar programı üzere kodlanmış bir formda tek tipleşmeyi istemez üzere geliyor.