Geri Dönüştürülmüş Plastik de Sıhhatimizi Tehdit Ediyor

Dünyamız, on yıllardır ürettiğimiz sayısız plastik materyal ile kirlenmeye devam ederken bu kirlilik artık canlılarımızı da önemli manada etkilemeye başladı. Bilhassa denizler ve okyanuslarda artan kirlilik, besin zincirinin en temel halkası olan küçük canlıların yok olmasına neden oluyor.

Plastik atığın artmaması için plastiğin geri dönüştürülmesi de giderek artarken bugün Greenpeace’den değerli bir rapor geldi. Çevreci sivil toplum kuruluşu, plastiğin geri dönüştürülmesinin de doğaya ve insanlara ziyan verdiğini ortaya koydu.

Geri dönüştürülmüş plastik ve bu süreç, insan hayatını da riske atıyor:

Greenpeace’in 24 Mayıs tarihli “Forever Toxic” raporuna nazaran hem geri dönüştürülmüş plastik hem de plastiğin geri dönüştürülme süreci, doğayı ve insan hayatını olumsuz etkiliyor. Üstelik hiç de azımsanmayacak düzeyde.

Plastiğin üretim sürecinde 13 bin farklı kimyasalın kullanıldığını belirten rapor, bu kimyasallardan 3 bin 200’ünün zehirli olduğuna dikkat çekti. Üstelik zehirli kimyasalların sayısının, geri dönüştürülmüş plastiklerde daha fazla olduğu kaydedildi.

Greenpeace, geri dönüştürülmüş plastiklerin bugüne kadar yapılan bilimsel çalışmalarda kanser, kardiyovasküler hastalıklar, obezite ve başka sıhhat meseleleriyle ilişkilendirildiğini kaydetti.

İyi de geri dönüştürülmüş plastik nasıl ziyanlı oluyor? İşte Greenpeace’in yanıtı:

Greenpeace’e nazaran plastiğin geri dönüştürülmesinde denetimsiz bir formda zehirli içeriğin ortaya çıktığını belirtti. Buna neden olan 3 süreç şu biçimde paylaşıldı:

Yeni üretilen plastikteki toksik kimyasallar: Bu plastikler geri dönüştürüldüğünde toksik kimyasallar, geri dönüştürülmüş plastiklere de bulaşıyor.
Toksik hususların plastik atıklara sızması: Plastiklerin direkt temas yahut uçucu bileşiklerin emilmesi yoluyla emmesi, geri dönüştürülmeleriyle başka plastiklere bulaşması ve daha fazla yayılması.
Geri dönüşüm sürecinde ortaya çıkan yeni toksik kimyasallar: Plastiklerin geri dönüştürülmesi sürecinde ısıtılmasıyla ortaya çıkan bromlu dioksinler ve benzen üzere toksik kimyasallar.

Bu fikri bilimsel çalışmalarla destekledi:

Doğaya verilen ziyanları ortaya koyan araştırmalar:

2013 tarihli bir araştırma, Çin’deki plastik geri dönüşüm tesislerinin etrafında ve içinde havayı kirleten ziyanlı kimyasalların çalışanlar ve bölge sakinleri üzerinde potansiyel sıhhat tesirleri olduğunu ortaya koydu.
Çin’de yapılan iki araştırma (1 ve 2), plastik geri dönüşüm tesislerinin yakınındaki toprakta, tortuda ve yol tozunda yüksek düzeylerde plastik alev geciktirici kimyasallar buldu.
2021 tarihli IPEN raporu, 35 tavuk yumurtasını inceledi dünyanın 25 farklı noktasındaki yumurtaların organik kirletici unsurlara sahip olduğunu ortaya koydu. Bilhassa geri dönüşüm tesislerine yakın yerlerden alınan yumurtalarda kirlilik seviyesi daha fazlaydı.

İnsan sıhhatine verilen ziyanları ortaya koyan araştırmalar:

2015 tarihli bir araştırma, plastik geri dönüşüm tesislerindeki çalışanların, geri dönüşüm sürecinde ortaya çıkan organik bileşenler nedeniyle sıhhat riskleri yaşadığını ortaya koydu, kimi çalışanların kansere yakalanma riskinin arttığı kaydedildi.
2020 tarihli bir araştırma, Gazze Şeridi’ndeki geri dönüşüm tesislerindeki çalışanların büyük çoğunlğunun 1 yıl müddetle ziyanlı malzemelere maruz kaldığını ortaya koydu, birçoğunun mesleksel hastalıklar yaşadığı kaydedildi.
2022 tarihli İnsan Hakları İzleme Örgütü raporu, Türkiye’deki geri dönüşüm tesislerindeki çalışanların ve tesis etrafında yaşayanların, toksik toz ve duman solunması nedeniyle ziyanlı kimyasallara maruz kalabildiğini ortaya koydu.
2022 tarihli IPEN raporu, Çin, Endonezya ve Rusya’dan gelen geri dönüştürülmüş plastiklerin toksik kimyasallar içerdiğini ortaya koydu. İncelenen 73 eserin tümünde dünya çapında yasaklanmış bir yahut daha fazla alev geciktirici kimyasal hususa rastlandı.

Rapor, bu çalışmalar dışında daha pek çok bilimsel çalışma bulgularına da yer veriyordu. Greenpeace’in son raporuna buradan ulaşabilirsiniz.