İleri Yaşlarda En Yaygın Görülen Kronik Hastalıklar ve Bunlardan Korunmak İçin Şimdiden Dikkat Etmemiz Gereken 8 Husus
Pek çok hastalık, ne kadar ağır bir tesire sahip olsa bile gelip geçicidir. Kimileri ise bir sefer ortaya çıktığı vakit ömrümüz boyunca farklı yoğunluklarda tesir gösterir ve bunlar kronik hastalıklar olarak isimlendirilir. Kronik hastalıkların bir kısmı elbette genetik kaynaklı olarak görülür lakin büyük bir kısmı bilhassa gençlik devrinde kendimize dikkat etmediğimiz için ileri yaşlarda ortaya çıkar.
COVID-19 pandemisi üzere olağan dışı durumları saymazsak aslında son yıllarda dünyada ve ülkemizde ortaya çıkan kronik hastalıklar, oranları değişse bile neredeyse birebirdir. Çünkü tüm bu hastalıkların nedenleri ortaktır. Neyse ki bunları önlemek için dikkat edeceğiniz kimi kıymetli noktalar var. Gelin ileri yaşlarda en yaygın görülen kronik hastalıklar nelerdir yakından bakalım ve korunmak için uygulayabileceğiniz önleyici yolları görelim.
Özellikle ileri yaşlarda en yaygın görülen kronik hastalıklar:
- KOAH
- Alzheimer
- Depresyon
- Kalp yetmezliği
- Böbrek hastalığı
- Diyabet
- Koroner kalp hastalığı
- Artrit
- Yüksek kolesterol
- Hipertansiyon
KOAH:
Pek çoğumuzun KOAH kısaltması ile bildiği kronik obstrüktif akciğer hastalığı, ileri yaştaki yetişkinlerin yaklaşık yüzde 11’inde görülüyor. KOAH nefes almayı zorlaştırarak nefes darlığına, sık sık öksürmeye ve göğüs sıkışmasına neden olur. Grip ve zatürre sonrası ortaya çıkabileceği üzere KOAH hastalığının temel nedeni sigara içmektir.
Alzheimer:
Bir tıp demans hastalığı olan Alzheimer yaşlılığın doğal bir sonucu değildir, beynimizde yaşanan değişiklikler sonucu ortaya çıkar. Hafıza kaybı, günlük aktivitelere müdahale ve sorun çözme yeteneği kaybı gibi sonuçları vardır. Bu hastalığın ortaya çıkmasında genetik faktörün rolü olsa bile sıhhatsiz bir ömrün sonucu olarak da ileri yaşlarda ortaya çıkabilir.
Depresyon:
Depresyon maalesef son yıllarda dünyada yaygınlığı giderek artan ruhsal rahatsızlıklardan bir tanesi. Her yaştan kişiyi etkileyebilen depresyon, günlük lisanda kolay bir durum üzere bahsedilse bile kişiyi kronik olarak keder, karamsarlık, ümitsizlik, yorgunluk, karar vermede zahmet, iştahsızlık ya da çok yeme ve ilgi kaybı üzere durumlara sürükleyebilir.
Kalp yetmezliği:
İleri yaştaki şahısların yüzde 14’ünün kalp yetmezliği nedeniyle tedavi gördüğü biliniyor. Kalbimiz, bedenimizin geri kalanına gereğince kan ve oksijen sağlamadığında ortaya kalp yetmezliği hastalığı çıkıyor. Kalp yetmezliği ile birlikte kalp büyüyebilir, kas geliştirebilir, daha çok atabilir ve kişiyi devamlı yorgun hissettirir.
Böbrek hastalığı:
KBH yani kronik böbrek hastalığı, tam manasıyla kronik bir hastalıktır zira böbrek vakit içerisinde yavaş yavaş işlevlerini kaybeder. Böbrek işlevleri vakit içinde kayboldukça sonucunda böbrek yetmezliği ve kalp yetmezliği ortaya çıkabilir.
Diyabet:
İleri yaştaki şahısların yüzde 30’a yakını faal olarak diyabet tedavisi görüyor. Beden insüline dirençli olunca ya da yeterince insülin üretilmediğinde diyabet hastalığı ortaya çıkıyor. İnsülin, yiyecekleri güce dönüştürmek için kullandığımız bir bileşen olduğu için son derece değerlidir. Bilhassa 45 yaşından sonra diyabet riski artar.
Koroner kalp hastalığı:
İskemik kalp hastalığı olarak da bilinen koroner kalp hastalığı, ileri yaştaki yetişkinlerin yüzde 30’a yakınında görülmektedir. Kalbe giden arterleri daraltan bu hastalık, oksijen dolu kanın ölçüsünü azaltır. Kan pıhtısı, anjina, kalp krizi riskini arttırır.
Artrit:
Artrit, bir çeşit eklem iltihaplanması olarak tanımlanabilir. Özellikle bayanlarda daha yaygın olarak görülse de ileri yaştaki şahısların yüzde 35’e yakınında vardır. Bedenimizdeki her eklemde ortaya çıkabilen artrit, sertlik ve ağrıya neden olur.
Yüksek kolesterol:
Yetişkinlerin ve ileri yaştaki yetişkinlerin neredeyse yüzde 50’sinde görülen yüksek kolesterol, vücudumuzda çok ölçüde makûs yağ birikmesi ile ortaya çıkar. Yüksek kolesterol kalbe giden ana damarları tıkadığı için pek çok kalp hastalığının temel nedenidir.
Hipertansiyon:
Yüksek tansiyon olarak da bilinen hipertansiyon, sıkı durun, ileri yaştaki bireylerin yüzde 60’a yakınında görülen bir hastalıktır. Hipertansiyon durumunda genel olarak kalp çok fazla kan pompalar lakin damarlar dardır. Sinsice ilerleyen bir hastalık olduğu için inme ve kalp krizi riskini yükseltir.
Kronik hastalıklardan korkmayın: İşte korunmak için uygulayabileceğiniz tedbire yöntemleri
- Bir an evvel sigarayı bırakın.
- Sağlıklı beslenin.
- Düzenli olarak idman yapın.
- Alkol tüketimini sonlandırın.
- Yeterince uyuduğunuzdan emin olun.
- Stresinizi gerçek yönetin.
- Düzenli olarak sıhhatinizi denetim ettirin.
- Genetik risklerinizi öğrenin.
Bir an evvel sigarayı bırakın:
Artık bu işin tartışılacak ya da üzerine düşünülecek bir istikameti yok, sigara öldürür. Uyuşturucu hususlardan bile daha süratli bağımlı yapan sigara, onlara nazaran daha yavaş bir halde sizi öldürecektir ancak kaçarı yok, kesinlikle bunu yapacaktır. Zira sigara, bedeninizde aklınıza gelen gelmeyen her bir hücreye ziyan verir. Bırakın gitsin şu mereti, kıymetli aslında.
Sağlıklı beslenin:
Özellikle gençliğin verdiği güçle sağlıklı sıhhatsiz ne bulsak yiyoruz, öğünleri geçiştiriyoruz ve istikrarlı beslenmiyoruz ama işte bu durum ileride oluşacak kalp hastalıklarının ve diyabetin kapısını aralıyor. Biraz daha fazla meyve, zerzevat, sağlıklı yağlar tüketsek ve şekerden, doymuş yağlardan uzaklaşsak hiçbir şey kaybetmeyiz.
Düzenli olarak idman yapın:
Hemen gaza gelip de bir spor salonuna yazılmanıza gerek yok. Günde yarım saat yürüyerek başlayın. Sonra biraz kas güçlendirici idman yapın. Kısa müddette alışacağınız için antrenman yoğunluğunu arttırın. Haftada yalnızca 150 dakika orta yoğunlukta idman yapmak bile sizi kronik hastalıkların büyük bir kısmından koruyacaktır.
Alkol tüketimini sonlandırın:
Alkol bütün kötülüklerin anası, hiç içmemeniz elbette en düzgünü ancak illa içeceğim diyorsanız en azından hudutlu tüketin. Yüksek tansiyon, farklı kanser cinsleri, kalp hastalığı, felç, karaciğer hastalıklarının bir numaralı nedeni alkol tüketmektir. Ne kadar az içerseniz o kadar uygun.
Yeterince uyuduğunuzdan emin olun:
Dahiler az uyur üzere bir kent efsanesi var lakin kabul edelim pek çoğumuz bu türlü çılgın beyinlere sahip değiliz, o yüzden de beynimizi ve bedenimiz dinlendirmeliyiz. Bir yetişkinin sağlıklı olması için günde en az 7 saat gece uykusu uyuması öneriliyor. Yetersiz uyku diyabet, kalp hastalığı, obezite ve depresyonun kapılarını aralıyor.
Stresinizi gerçek yönetin:
Biliyoruz artık can sıkıcı bir klişe oldu ancak ne yapalım, stres insan bedeni üzerinde en az sigara içmek kadar ağır bir olumsuz tesire neden oluyor. Zaten gerilimden uzak durun demek mümkün değil lakin en azından kendinizi bir biçimde sakinleştirerek bu durumu en yanlışsız biçimde yönetmeye çalışın.
Düzenli olarak sıhhatinizi denetim ettirin:
Maalesef ülkemizde hasta olmadan doktora gidilmez diye yanlış bilinen bir genel kanı var. Elbette hastalık hastası olup da her gün tabip kapılarını aşındırmayın ancak en azından 6 ayda bir doktora giderek genel bir muayene olun ve mümkün durumların erken teşhis edilmesini sağlayın. Bilhassa nizamlı diş doktoru denetimi de son derece değerlidir.
Genetik risklerinizi öğrenin:
Giriş kısmında de bahsettiğimiz üzere kronik hastalıkların büyük bir kısmına biz neden oluruz fakat kimileri genetik olarak bize aktarılır. Yani bazı beşerler, kimi insanlara nazaran kronik hastalık riskini çok daha fazla taşır. Bu nedenle aile sıhhat geçmişinizi bilmeli, hekiminizi bu bahiste bilgilendirmeli ve tedbirlerinizi buna nazaran almalısınız.
Özellikle ileri yaşlarda en yaygın görülen kronik hastalıklar nelerdir sorusunu yanıtlayarak bunlardan korunmak için alabileceğiniz tedbirlerden kimilerini listeledik. Anlattıklarımız sadece bilgilendirme maksatlıdır. Tüm sıhhat mevzularında olduğu üzere kronik hastalıklar konusunda da en gerçek ve size özel bilgiyi uzman bir tabipten almanız gerektiğini unutmayın.