Kulaklarımız, Bedenimizin Başka Kısımlarına Kıyasla Neden Bu Kadar Kıvrımlı?
Beş duyu organımızın her biri, birbirinden kıymetli ve fonksiyoneldir. Rastgele birinin yokluğu ya da kusurlu oluşu, elbet hayatımızı hayli zorlaştırır. Aslında bu noktada organlarımızın sahip olduğu hal ve yapı da rastlantısal bir oluşum göstermez.
Şimdi kulaklarımızın sahip olduğu bu kıvrımların, söz konusu işitme marifeti olduğunda ne üzere işlevler sağladığına bakalım.
Bu sorunun karşılığına geçmeden evvel kulağın kısımlarına ve her birinin sesleri işlemedeki rolüne değinelim.
Bu yapı; dış kulak, orta kulak ve iç kulak formunda üç bölümden oluşur. Dış kulaktan başlayacak olursak kulak kepçesi (pinna), dış kulağın görünen kısmıdır ve ses dalgalarını toplamaktan sorumludur. Tekrar kulak kepçesi, ses dalgalarını kulak kanalına (dış işitsel kanal) yönlendirir.
Orta kulak kısmındaki kulak zarından gelen titreşimler ise kemikçikleri harekete geçirir ve bu kemikçikler de insan bedenindeki en küçük kemikler olarak bilinir. Bu kısımdaki üç kemik; malleus (çekiç), incus (örs) ve üzengi halinde formlarına nazaran isimlendirilir.
Ayrıca küçük stapes kemiği, orta kulağı iç kulağa bağlayan oval bir pencereye bağlanır. Tekrar orta kulağa açılan östaki borusu, orta kulak içindeki hava ile kulak dışındaki hava ortasındaki basıncı istikrarlar.
Son olarak ses dalgaları, iç kulağa ve devamında salyangoz formunu andıran bir organ olan kokleaya girer. Bu salyangoz, oval pencereden gelen titreşimlere reaksiyon olarak hareket eden bir sıvı ile doludur ve sıvı faaliyet gösterdikçe, yaklaşık 25.000 hudut ucu harekete geçer.
Ayrıca hudut uçları, kulağa gelen titreşimleri de beyne giden elektriksel ihtarlara dönüştürür. Beyin de bu sinyalleri yorumlar ve duyma süreci bu formda gerçekleşmiş olur.
Bizim üzerinde duracağımız kısım ise dış kulak.
Kulağın kıvrımlı olan kısmı, kulak kepçesi ya da kulak kepçesi ismi verilen dış kulaktır. Bu yapı son derece esnektir ve katlanabilir deri ve kıkırdaktan oluşur. Kulak kepçesinin de kendi içinde tragus, sarmal ve lobül, koni olmak üzere farklı kısımları bulunur. Yeniden dış kulak, kulak kepçesinden içe gerçek, kulak kanalına ve kulak zarının dış katmanına kadar devam eder.
Söz konusu ses dalgalarını algılamak olduğunda ise kulak kepçesi; ses dalgalarını toplayan, yükselten ve kulak kanalına yönlendiren bir fonksiyona sahiptir. Ayrıyeten dış kulağın farklı bir kısmı olsa da kulak kanalı olarak isimlendirilen dış işitsel kanal da ses dalgalarını aşikâr bir ölçüde daha da yükseltir.
Kulak kepçesinin bu kırışık ve kıvrımlı yapısı, rastgele değildir.
Kulağın kırışık ve kıvrımlı oluşu, aslında bizim duyabileceğimiz en yaygın seslerin perdesini yükseltir. Yani bu yapı kulağımıza ulaşan öbür tüm gereksiz sesleri azaltırken, duymaya gereksinimimiz olanları da sağlıklı bir biçimde işitebilmemizi sağlar.
Bunun yanı sıra ses dalgalarının kulak kepçesi ile etkileşim biçimi, gelen ses kaynağının uzaklığı, tarafı ve yüksekliği hakkında gerekli olan ipuçlarını beynimize iletir.
Peki kulaklarımız çok daha büyük olsaydı, neler olurdu? Sesleri daha âlâ duyabilir miydik?
Örneğin fillerin kulakları bize oranla katbekat daha büyüktür lakin bu büyüklüğün, işitmeyle pek de ilgisi yoktur. Bu hayvanlar serinlemek gayesiyle kulaklarını yelpazeler ve kulaklarının geniş yüzey alanı, ısıdan kaçınmalarına imkan sağlar.
Yani büyük kulakların işitme konusunda artı sağladığı, epey yanlış bir fikir olacaktır. Özetle bir oldukça karmaşık bir yapıya sahip olan kulaklarımız bu kırışık ve kıvrımlı yapısıyla, sesi en net halde algılamamıza imkan tanır.