Masa, Mesken, Kapı, Telefon, Bilgisayar, Buzdolabı… Neden Etrafımızdaki Birçok Şey Dikdörtgen Halinde?
Evlerimiz, odalarımız, mobilyalarımız, aygıtlarımız, kaldırımlar, defterler, halılar, sık kullandığımız elektronik cihazlarımız… Dikdörtgenin farklı alanlarda bu kadar sık tercih edilmesinin sebebi ne olabilir?
Hayatımızda neden daha fazla yuvarlak, kare yahut daire yok?
Telefon ekranınızı en yüksek randımanda kullanmaktan, kalemlerinizi kutuya en düzgün formda yerleştirebilmeye kadar dikdörtgen şekiller her vakit daha kolay kullanım sağlar.
Yumuşak dokularda katlaması kolaydır, sert objelerde üst üste hizalama ve düzenleme imkanı sağlar. Dikdörtgen ve kare biçimler, düz kenarları ve köşeleri sayesinde epey kolay bir formda üretilebilirler. Örneğin daire yahut üçgen hali ile kıyasladığımızda hammaddeden daha az artık modül çıkmasını sağlarlar.
Salonunuza bir masa yerleştireceğinizi hayal edin. Daire formunda bir masa, bir yandan çok yer kaplarken etrafında köşelerde ise çok fazla boş ve kullanılamayan alan kalmasına neden olacaktır.
Kare ise alanı tam olarak doldurmayabilir yahut kalabalık kişi sayısına uygun bir kare masa için yalnızca tek bir kenarın değil tüm kenarların her istikamete uzun olmaları gerekir.
Dikdörtgen masayı ise odadaki öbür mobilyalara alan yaratacak biçimde kolaylıkla konumlandırabilirsiniz. Ayrıyeten dikdörtgen biçimli eşyalar içerisine farklı eşyaları yerleştirmek de çok daha kolaydır. Bir dolaba çok sayıda küreyi mi, yoksa dikdörtgen kutuyu mu yerleştirmek daha kolay olurdu? Dikdörtgenler alanın en verimli biçimde kullanılmasını sağlar.
Örneğin tuğla gibisi bir materyale gereksiniminiz olduğunda istikrar ve sağlamlık bakımından başvurabileceğiniz en emniyetli form dikdörtgendir.
Dikdörtgenler düz kenarları ve köşeleri sayesinde yapıların stabilitesini oluşturur ve yapısal bütünlüğünü artırırlar. Dikdörtgen, yatay ve dikey tarafta eşit dağılım sağlayarak kusursuz bir istikrar sağlar.
Ayrıca, dikdörtgen hallerin köşeleri ve kenarları öbür geometrik biçimlere kıyasla daha kolay birleştirilebilir ve yerleştirilebilir, bu da inşaat sürecinde kolaylık sağlar. Bu nedenle tuğla üzere sağlam bir materyal kullanırken dikdörtgen biçim sıklıkla tercih edilir.
Fark etmesek de dikdörtgenler bize ruhsal olarak daha cazip geliyor. Sakinlik, itimat ve istikrar hisleri uyandırıyor.
Altın dikdörtgen oranını duymuş muydunuz? Bu orana nazaran ülkü bir dikdörtgenin uzun kenarı, kısa kenarının yaklaşık 1,618 katıdır. Bu oranın insan gözüne beğenilen geldiği ve estetik bir istikrar yarattığı düşünülür. Fotoğraf karelerinin boyutları, birçok tablonun kompozisyonu yahut hatta kitap sayfaları bu orana uygundur.
Bilinçli yahut bilinçsiz biçimde dikdörtgen biçimine yöneliyor olmamızın bir sebebi de yatay ve dikey çizgilerin bizde yarattığı his. Psikolojik olarak bu çizgilerin verdiği tertip ve istikrar hissine yöneliriz. Örneğin, bir oda dekorasyonunda duvarlardaki dikdörtgen tablolar yahut dikey raflar, yere tertipli bir his vererek rahatlama sağlar.
Aşırı yuvarlak çizgilere sahip bir mobilya yahut keskin köşeleri olan bir obje, rahatsızlık yahut istikrarsızlık hissi uyandırabilir.
Bu nedenle tasarımda denge ve uyum sağlamak için her vakit tercih edilmezler.