Türkiye’de Ele Geçirilen Bu “1 Milyon Dolarlık” Banknot Neyin Nesiydi?

Evet evet yanlış duymadınız, bu kağıt para tam 1 milyon dolar değerinde. Lakin başları karıştıran kimi şeyler var. Bu türlü bir banknot üretilip kullanıma sunuluyor ya da sunuluyordu da yoksa bizim mi haberimiz yok?

Manisa’nın Saruhanlı ilçesinde ele geçirilen ve elbet sahip olmak için adeta can atacağımız bu banknota dair tüm soru işaretlerini açıklığa kavuşturalım.

Aslında Van Valiliği’nin bahse dair yaptığı açıklama, hususla ilgili birtakım sır perdelerini aralıyor.

Bir ihbarı pahalandıran Gürpınar İlçe Jandarma Komutanlığı, tarihler 18 nisan 2022’yi gösterdiğinde Gürpınar’dan Edremit’e yanlışsız hareket halinde olan bir ticari taksiyi durdurdu. Araç içerisindeki şahıslardan birinin üzerinde, ABD Merkez Bankası tarafından bastırılan bu meşhur banknot vardı.

1 milyon dolar bedelinde olan bu kağıt para, aslında bazı ABD’li iş adamlarına koleksiyonlarına eklemeleri amacıyla verilmişti. Akabinde bu banknotun, geçersiz olup olmadığı noktasında tespitler başladı ve şaşırtan bir formda gerçek olduğu ortaya çıktı.

Kağıt paranın gerçek olduğuna dair oluşturulan raporun detayları, kamuoyuyla paylaşılmadı ama bu banknot resmî değildi ve mali bir karşılığı bulunmuyordu.

Peki bu kağıt paranın muhakkak bir vakit diliminde basımı var mıydı ve apansızın nereden çıktı?

Hâlihazırda dolanımdaki banknotların tek üreticisi ABD Hazinesine bağlı Gravür ve Baskı Bürosu’dur. Madeni paralar ise ABD Darphanesi’nin elinden çıkar. Bu kurumlardan elde edilen bilgilerin ışığında da 1 milyon dolar kıymetinde bir banknotun, hiçbir vakit üretilmediğini ve ihraç edilmediğini söylemek mümkün. 

Hatta Gravür ve Baskı Ofisi, epeyce ses getiren bu kağıt paranın basılmadığına dair bir açıklamada da bulunmuştu. “ABD hükûmeti hiçbir vakit 1 milyon dolarlık banknot çıkarmadı. Lakin “Platin Sertifikalar” yahut “Bir Milyon Dolarlık Özel Sayı Notları” var. 

Ayrıca ofis, bu banknotların hiçbir biçimde yasal ödeme aracı olarak kabul edilemeyeceğini ve pazarlığın da mevzubahis olamayacağını belirtmişti. Bunun yanında bu kağıt paraların her biri, Kanadalı bir firma aracılığıyla 1 ABD dolarına satılmıştı ve telif hakkıyla korunan özel bir seriden alınmıştı. Yıllar içinde de bu ve bunun üzere banknotlar, çeşitli tasarım değişimlere uğradı. 

Değinmekte yarar var: Gravür ve Baskı Ofisi tarafından bu güne dek basılan en büyük kağıt para, 1934 serisi $100.000’lık Altın Sertifika’ydı. 

Bu banknot da hiçbir vakit genel dolanıma girmemişti ve yalnızca Federal Rezerv Bankaları ortasındaki süreçlerde kullanılırdı. Ayrıyeten bu para, 18 Aralık 1934 – 9 Ocak 1935 tarihleri ortasında da eşit ölçüde külçe altın karşılığında basılmıştı.

Merak edip incelemek isterseniz ya da havam olsun derseniz; 1 milyon bedelindeki koleksiyon maksatlı çıkarılan bu banknotu, aslında 95 sent üzere cüzi bir miktara satın alabilmeniz mümkün. Hatta 1000 üstü siparişlerde, fiyatın 22 sente kadar düştüğü bile görülüyor.

Konu buralara gelmişken, evvelce ABD’de basılan ancak hâlihazırda sirkülasyonu olmayan banknotlara da ön ile art yüzlerindeki kişi ve figürleriyle göz atalım.

• 500 Dolar – William McKinley, 25. Lider (Ön) – 500 sayısı ve “Beş Yüz Dolar” sözü (Arka)
• 1000 Dolar – Grover Cleveland, 22. ve 24. Lider (Ön) – 1000 sayısı ve “Bin Dolar” sözü (Arka)
• 5000 Dolar – James Madison, 4. Lider (Ön) – 5000 sayısı ve “Beş Bin Dolar” tabiri (Arka)
• 10.000 Dolar – Salmon Chase, Lincoln idaresindeki ABD Hazine Bakanı (Ön) – 10.000 sayısı ve “On Bin Dolar” sözü (Arka)
• 100.000 Dolar – Woodrow Wilson, 28. Lider (Ön) – 100.000 sayısı ve “Yüz Bin Dolar” tabiri (Arka)